Best of both worlds

Waardevol
De tools vormen een eindproduct van onderzoek naar een pilot in de Brainportregio Eindhoven, uitgevoerd door onderzoekers van Fontys. In deze pilot combineerden meer dan 150 technici hun baan met werken in het onderwijs. De onderzoekers hebben de verwachtingen en de ervaringen van de hybride tech docenten en andere betrokken in kaart gebracht. 'De lessons learned uit de regio hebben we verbonden met inzichten uit andere regionale en landelijke projecten en vertaald naar een aantal tools, bedoeld om het hybride docentschap beter op weg te helpen', vertelt onderzoeker Ellen Koops. Tools, die zeker ook waardevol kunnen zijn voor andere sectoren, zo bevestigen de aanwezigen later. 

Verwachtingenmanagement
De aanwezigen bogen zich in een aantal sessies over de ontwikkelde tools. Dat leverde interessante gespreksstof op. En niet alleen over de inhoud van de tool. Maar vaak ook over voor wie, in welke context en op welk moment in het proces de tools bruikbaar en inzetbaar zijn. Zo werd er over de reflectietool (bedoeld om geschiktheid voor hybride docentschap te bepalen) bijvoorbeeld opgemerkt dat de hoeveelheid vragen, gebaseerd op het loopbaancompetentiemodel van Marinka Kuijpers, een aankomend hybride docent zou kunnen afschrikken. Net als bij LOB voor leerlingen is het ook voor een aankomend hybride professional van belang de tool in te zetten in een gesprek, bijvoorbeeld met HR, een werkplekbegeleider of een leidinggevende, en in te bedden in het opdoen van ervaring in de school. Verschillende scholen gaven aan dat zij kandidaten één of meerdere dagen laten meelopen in de school en een EHBO-programma (Eerste Hulp Bij Onderwijs) bieden om ze de beginselen op pedagogisch-didactisch gebied bij te brengen. In combinatie met ervaring opdoen in de school biedt de tool biedt zeker aanknopingspunten voor de hybride docent in spé, om zich een beeld te vormen van wat werken op een school inhoudt. Daarmee kan de tool een functie vervullen voor bewustwording en om het verwachtingenmanagement te expliciteren. In die zin zou de tool een prima hulpmiddel kunnen vormen in een - te ontwikkelen! - inductietraject met aandacht voor instromers van buiten het onderwijs.

In deze en ook in andere sessies werd nóg een signaal benoemd. De animo bij aankomend hybride professionals voor inzet in het onderwijs is er wel. Vaak is het juist voor zittende docenten wennen aan een hybride professional die van buiten komt. Misschien omdat een zittende docent zich in zijn expertise "bekeken" voelt of vanwege het gevoel dat er iemand voor de klas komt te staan zónder lerarenopleiding. Dat roept de vraag op: hoe welkom is een hybride professional eigenlijk bij de collega’s en/in de school? In dat licht zou meelopen in de school door een hybride docent, in combinatie met de reflectietool, soelaas kunnen bieden om de acceptatie en het draagvlak in de school voor hybride professionals te vergroten. 

Nieuwe kansen
Nóg meer dilemma’s kwamen aan de orde in de keuzetool, die gebaseerd is op de 6C’s [Interactieve tool | Praatplaat], als succesfactoren om van hybride docentschap een "win-win-win-situatie" te maken. Ook bij deze tool gingen veel stemmen op om de tool onderdeel te laten vormen van een proces; als "een levend document, waarin je afspraken vastlegt om in de jaarlijkse gesprekscyclus opnieuw aan te refereren", zo stelde men. Vooral de ruimte die deze tool biedt voor een gesprek, werd als aantrekkelijk ervaren. Hoewel de tools vooral zijn ontworpen met het oog op de beginsituatie (de werving), is volgens de sessiedeelnemers een doorkijkje naar "verderop de rit" aan te bevelen. Een van de meest lastige zaken voor hybride docenten is juist de combinatie van twee banen. Hoe kun je dat managen en plannen en hoe maak je daarin goede keuzes? Ondersteuning daarbij in de beginfase kan de hybride docent helpen.

Samenwerken levert veel op, maar vraagt ook om investeren in het proces van het samenwerken zelf. Sterker nog dan in de andere sessies werd in de sessie rond de samenwerkingstool het belang van het proces onderstreept: Neem samen de tijd om te reflecteren op de samenwerking en herhaal dat periodiek, bijvoorbeeld omdat "poppetjes" wisselen, maar ook om te kijken waar je samen staat en waar nog verbetering nodig is. De samenwerkingstool is een gedegen theoretisch onderbouwd hulpmiddel om stil te staan bij de samenwerking an sich: wat is je ambitie, hoe staan we erin als het gaat om onze belangen? Hybride docentschap vraagt om een goede afstemming tussen beide werkgevers, waarbij helder is dat de werkgever aan de bedrijvenkant een belang heeft als ondernemer. Het kan ook geen kwaad om beider visie op hybride docentschap en de verwachtingen die men ervan heeft te expliciteren, zo vulden de deelnemers aan. Daarnaast merkten de sessiedeelnemers op, dat de praatplaat - gebaseerd op een algemene samenwerkingstool - in het licht van hybride docentschap nog een goede vertaalslag / concretisering behoeft voor het bedrijfsleven, bij voorkeur mét betrokkenheid van het bedrijfsleven.  

Bij de borrel werd teruggeblikt op een productieve bijeenkomst, met veel feedback en aanknopingspunten voor de onderzoekers. Door de verschillende achtergronden van de genodigde was het mogelijk verschillende perspectieven te benutten. Eén dilemma bleef nog een beetje hangen: de inzet van hybride professionals is een onderwijsinnovatie, die ruimte nodig heeft en niet gebaat is bij hokjes en aan- en inpassing in het bestaande ("zo doen we dat hier"). Het vraagt om oog voor nieuwe kansen in het werken met hybride professionals en verder kijken dan (alleen) met een onderwijsblik.

Meer lezen? Kijk dan bijvoorbeeld hier.