Trudy Vos

6 februari 2020

Meisjes en vrouwen moeten nóg zichtbaarder zijn in de techniek

Op 24 januari 2020 organiseerde VHTO de kennisconferentie ‘Meer meisjes in mbo Techniek’. Daar werd de balans opgemaakt van drie jaar inzet op instroom en behoud van vrouwen in mbo Techniek. Wat zijn de resultaten tot nu toe en hoe gaat het verder? Trudy Vos CvB-lid van ROC Twente en voorzitter van de Stuurgroep ‘Meer meisjes in mbo Techniek’ vertelt. “Ik zou het heel mooi vinden als over vijf jaar een kwart van alle techniekstudenten een meisje is.” 

Trudy Vos heeft zelf een technische achtergrond. Na een opleiding Chemie aan de HTS, en Milieukunde aan de PHTO in Amsterdam promoveerde ze uiteindelijk in Zwitserland op een inmiddels – weer − heel actueel onderwerp: de stikstofproblematiek in de landbouw. Daarmee is ze het levende voorbeeld van een vrouw in de techniek. Al zegt ze er lachend bij dat ze inmiddels, als bestuurder, “alweer een tijdje verloren is gegaan voor de techniek. Maar, ik weet absoluut waar ik het over heb”, wil ze maar zeggen.

Genderscan 
Hoe staat het ervoor met meisjes in de techniek? “Het bewustzijn is gegroeid. Er is een groter gevoel van urgentie. Veel scholen hebben gebruikgemaakt van de genderscan die VHTO aanbiedt; een inhoudelijke en cijfermatige analyse op schoolniveau waarmee scholen een eigen plan van aanpak maken. Die scan is een spiegel voor scholen. De scan kijkt hoe aantrekkelijk de onderwijsinhoud en de leeromgeving voor meisjes is. Daarbij komt de fysieke omgeving aan de orde, de inrichting van de lokalen en zelfs zaken als het kleurgebruik. Maar de scan licht ook het taal- en beeldgebruik in de lesmethoden en het lesmateriaal door. Zijn er genoeg vrouwelijke docenten en zijn die voldoende zichtbaar? Het gaat erom dat meisjes zich herkennen en thuis voelen. Dat ze denken: ik pas in deze techniekopleiding. Die scan is een handvat voor de scholen en de technische opleidingen. Soms zijn scholen zich onvoldoende bewust dat de leeromgeving niet passend is voor meisjes, de scan helpt om ze bewuster te maken.” De digitale praktijkwijzer Beter Behouden is speciaal door VHTO ontwikkeld en biedt praktische tools en tips aan docenten en stagebegeleiders om studentes voor de mbo Techniek en ICT opleidingen te behouden. 

Hoezo? Het is 2020! 
“Maar, we kunnen en moeten nog meer doen”, vervolgt Trudy Vos. “We zijn bij lange na niet het beste jongetje, of beter, beste meisje van de klas; we bungelen internationaal onderaan. Dat heeft een historische achtergrond. Tijdens de industriële revolutie was het in Nederland gebruikelijk dat je aan één inkomen genoeg had: de man werkte buitenhuis, de vrouw in het huis. Daar was ook genoeg te doen. In die tijd konden we ons dat permitteren terwijl er in andere landen, zoals België vaak twee inkomens nodig waren. De eerste fabrieken waren ook niet per se prettige werkomgevingen en het werk was vaak fysiek zwaar. Dat is al heel lang niet meer zo, maar voor veel mensen is dit nog steeds onbekend. Ze hebben geen idee wat zich in die loodsen afspeelt. Alle beroepen zijn tegenwoordig geschikt voor meisjes. Laatst was er hier in Twente een verhaal van een meisje dat autotechniek had gedaan en nu in een garagebedrijf werkt. Zo’n meisje is dan opeens landelijk nieuws, dan denk ik: Hoezo? Het is 2020 hoor!” 

Oplossingsgericht en creatief 
‘Meisjes en vrouwen moeten veel meer zichtbaar zijn in de techniek. Of het voor de klas is of in de lesmaterialen: meer aandacht en meer voorbeelden zijn nog steeds nodig. Ze moeten zich kunnen herkennen. Dat geldt overigens niet alleen voor meisjes maar ook voor jongens met een migratieachtergrond. Het is daarnaast bekend dat meisjes niet de techniek in willen voor de techniek. Maar ze willen oplossingsgericht en creatief aan de gang zijn mét techniek, techniek is dus niet het doel maar het middel. Dat moet terugkomen in de manier waarop we lesgeven. En”, zo vervolgt ze, “dat begint natuurlijk in het po en vo. Daarom ben ik ook zo blij met Sterk Techniekonderwijs en het extra geld dat daarmee beschikbaar is gekomen voor vmbo-scholen. Een heel goede zaak.” 

Betrekken van SBB 
Ook buiten de school kan er nog van alles verbeteren geeft Trudy Vos aan. “Vooral kleine stagebedrijven zien regelmatig praktische beren op de weg. Dat zit vaak in triviale zaken. Dan horen we: ‘we hebben geen voorzieningen voor meisjes, zoals een aparte kleedruimte of wc’. Dat is vrij eenvoudig op te lossen, denk ik dan. Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), dat leerbedrijven erkent en begeleidt speelt daar een belangrijke rol in wat mij betreft. Daarom wil de stuurgroep waar ik voorzitter van ben SBB ook nauwer betrekken om de link met het werkveld te versterken. We zouden graag zien dat de kwalificatiedossiers/beroepen aantrekkelijker zijn voor meisjes, maar ook voor jongens. Daarnaast hopen we dat de adviseurs in hun accreditatiewerkzaamheden bedrijven klaarstomen voor meisjes die stage komen lopen. We zijn hier inmiddels over in gesprek met de sectorkamers Mobiliteit, Transport & Logistiek, Luchtvaart & Rail en Maritiem (MTLM), Techniek en Gebouwde Omgeving (TGO) en Creatieve Industrie en ICT.” 

Frappé toujours 
Gedurende het interview onderstreept Trudy Vos regelmatig dat haar werk er nog lang niet op zit. “Het is en blijft tijd voor actie. De genderscans hebben voldoende aanknopingspunten opgeleverd om de volgende stap te zetten. Daar zetten we ons voor in, ook door kennisuitwisseling van goede voorbeelden te stimuleren. Bijvoorbeeld via de ambassadeurs die de scholen hebben aangesteld. Ook met de rol van Thea Koster (voorzitter van het Nationaal Techniekpact [red.]) als adviseur voor de stuurgroep ‘Meer meisjes in mbo Techniek’ ben ik heel blij. De link met het Techniekpact is hierdoor versterkt. En verder is het frappé toujours. Het is een kwestie van de lange adem. Met zijn allen blijven we keihard aan de slag. We blijven erop hameren dat meisjes een prachtige toekomst hebben in de techniek. Ik zou het heel mooi vinden als over vijf jaar een kwart van alle techniekstudenten een meisje is. En dat een kwart van de jongens voor de zorg kiest, voegt ze daaraan toe. Diversiteit op de werkvloer heeft enorme meerwaarde.” 

Terugblik op de kennisconferentie ‘Meer meisjes in mbo techniek’

De kennisconferentie ‘Meer meisjes in mbo techniek’ op 24 januari 2020 werd geopend door de voorzitter van de Stuurgroep, Trudy Vos: “Stappen zijn gezet, maar we hebben nog veel te doen’. De uitspraak werd bekrachtigd door een studentenpanel van de mbo opleidingen Techniek en ICT. Hun tips aan scholen: geef ons meer ondersteuning, koppel de weinige studentes aan elkaar, zorg voor meer vrouwelijke docenten en nodig vrouwelijke professionals uit om over het vak te vertellen. De digitale praktijkwijzer Beter Behouden is door VHTO ontwikkeld om docenten en stagebegeleiders hierin te ondersteunen. 

Vrouwelijke rolmodellen hard nodig 
Tijdens de kennisconferentie ging ook Thea Koster nadrukkelijk in op meisjes en techniek. Ze benadrukte in haar toespraak het belang van het vroeg interesseren van meisjes in de techniek: “Door met een passende aanpak aan te sluiten op hun drijfveren, zijn meisjes absoluut te interesseren voor techniek. En daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen, het liefst al in het primair onderwijs. Vrouwelijke rolmodellen blijven overal hard nodig”, voegde ze eraan toe. 

Met lef! 
Op de dag zijn deelnemers ook actief in workshops aan de slag gegaan. Zo is tijdens één van de workshops, gegeven door Marijn van Dongen van het Platform Talent voor Technologie, ingegaan op hoe je meer jongeren interesseert voor technische studies in het mbo en hbo. En dan vooral meisjes en jongeren met een migrantenachtergrond. Hoe je dat doet? Vraag het je studenten in het Lefgesprek

Op website van de VHTO is een verslag van de dag te lezen.  

2020.06.02_02 - Meisjes en vrouwen moeten nóg zichtbaarder zijn in de techniek

Kennisconferentie ‘Meer meisjes in mbo techniek’ 

2020.06.02_03 - Meisjes en vrouwen moeten nóg zichtbaarder zijn in de techniek

Trudy Vos met dagvoorzitter - Vos: "Stappen zijn gezet, maar we hebben nog veel te doen." 

2020.06.02_04 - Meisjes en vrouwen moeten nóg zichtbaarder zijn in de techniek

Studentenpanel

2020.06.02_04 - Meisjes en vrouwen moeten nóg zichtbaarder zijn in de techniek

Thea Koster: "Door kinderen al op vroege leeftijd met techniek en programmeren te laten kennismaken in het primair onderwijs, zul je meisjes ook eerder kunnen bereiken."