Voor zeurende ouders heb je geen leerkracht nodig…

Column

Het is maandagmorgen kwart over acht, verschillende ouders verdringen zich om de juffrouw. Sophie is vandaag jarig, maar Noah eet al een tijdje glutenvrij, daar is toch wel rekening mee gehouden? Hamza is verkouden en getest, maar Emma mag daar absoluut niet naast zitten. Finn heeft luizen en is bij Luca gaan spelen. De juffrouw maakt zich na twintig minuten met moeite los, maar het gekibbel op het schoolplein gaat nog even door. De luizenmoeder was geen persiflage, maar bijna dagelijkse werkelijkheid op scholen in Nederland.

Wat is nu eigenlijk het doel van onderwijs in Nederland? Als ik het mag zeggen dan is mijn antwoord: kinderen inspireren, plezier laten beleven, talent stimuleren en klaar maken voor de toekomst. Dat komt ook enigszins in de buurt van de definitie van de Rijksoverheid: “Onderwijs heeft drie belangrijke functies: het draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van kinderen, het zorgt voor overdracht van maatschappelijke en culturele verworvenheden en het rust kinderen toe voor participatie in de samenleving”. Door de overheid wordt dit overkoepelend doel vervolgens vertaald in 58 kerndoelen over 6 thema’s: Nederlands (en Friese taal), Engels, rekenen, oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs. Scholen hebben veel vrijheid om zelf invulling te geven aan deze doelen. De kerndoelen zijn precies waar het moet en ruim waar het kan (bron: Rijksoverheid).

Nu ben ik groot voorstander van vertrouwen in de leerkracht. De leerkracht zou vooral ingezet moeten worden om het onderwijs te maken. Hij of zij kent immers de kinderen en al hun talenten als beste. Echter om de goede invulling te geven aan participatie in de samenleving is een goede afspiegeling van de samenleving belangrijk. De populatie leerkrachten zou dus ook divers moeten zijn en veel interessegebieden moeten afdekken. Nu schuilt hier wel een groot probleem. Neem als voorbeeld het primair onderwijs, hier is nog maar 13% van de leerkrachten een man. Daarnaast zijn de meeste leerkrachten erg georiënteerd op taal en kunstzinnige oriëntatie. Je kunt dan wel raden welke kerndoelen het meeste aandacht krijgen?

Al die leerkrachten vinden het ook maar lastig om een leuke techniekles te verzorgen. Dat is immers meer dan een vogelhuisje in elkaar zetten of een Klokhuisfilmpje kijken. Techniek wordt pas leuk door het te beleven met de context erbij. Opeens kan je met technologie mensenlevens redden, een tomaat zonder pesticiden gezond laten groeien, je favoriete hamburger altijd hetzelfde laten smaken of de nieuwste games ontwikkelen. Elk kind heeft immers een andere leefwereld waar deze van gaat schitteren. De één houdt van sport, de ander van muziek en weer een ander van grote machines. De één is heel energiek de ander gedijt bij rust. Het liefst zou je ze allemaal leren lezen en rekenen met context, in een omgeving die bij hen past. Dat is wellicht een utopie. Maar om iedereen achter een bureautje te laten lezen met pop, sok, kok en te laten rekenen aan honderd bananen, staat daar ook wel weer heel ver vandaan.

Als je een technische achtergrond hebt, eindig je niet snel voor de klas, waardoor ook weer minder kinderen voor techniek geïnspireerd raken. Technologie maakt context, maar alleen context kan inspireren tot een keuze voor techniek. Hoe mooi zou het zijn als we daarom meer inzetten op hybride docenten? Of dat de leerkracht meer ingezet wordt om pedagogisch alles in goede banen te leiden. Kijk welke hulptroepen ingeschakeld kunnen worden om de beste invulling te geven aan een kerndoel. Hoe mooi zou het zijn om de leerkracht zo te ontlasten en de kinderen meer te inspireren?

Het primair en voortgezet onderwijs bereiden leerlingen voor op de toekomst. Als we dan kijken naar arbeidsmarkt, dan is er vooral een tekort aan ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars (bron: UWV). Daarnaast weten we ook al, dat veel beroepen straks verdwenen zijn. Zombiebanen worden deze ook wel genoemd in een onderzoek van PWC. Door toegenomen automatisering en robotisering worden deze banen vervangen. Denk aan de postbode, chirurg, hypotheekadviseur, beurshandelaar en vul zelf maar aan? De truc is nu, om in te zetten op zogenaamde engelbanen. Daar waar empathie en menselijk contact nodig is of juist de kennis van de automatisering en robots. Deze banen zitten vooral bij technici, politie, brandweer, zorg en onderwijs. Wat een kans geeft dat: school de zombies om, naar leerkracht en biedt zo meer context en diversiteit aan de kinderen. Wie durft het, om hier een programma voor te starten?

Scholen zouden daarnaast meer moeten inspelen op deze nieuwe toekomst. Indien je kinderen klaar wil stomen voor participatie in de maatschappij, moet je ze niet opleiden voor werkloosheid. Zet daarom in op de banen van de toekomst. Betekenisvol onderwijs kan je creëren met de zeven werelden van techniek. Deze sluiten ook naadloos aan bij de verschillende kerndoelen van de overheid. Daarnaast is er voor ieder kind wel een wereld in zijn interessegebied te vinden.

Terugkomend op de inleiding: hoe mooi zou het zijn als een robot met een vriendelijk gezicht alle vragen van ouders verzamelt en als ze door een geautomatiseerde chatbot worden beantwoord. Dan kan de docent zich bekommeren om de kinderen en leuke invulling van de les. Ik ben heel benieuwd hoe een zelflerende robot antwoord geeft op de meeste vragen. Chatbots van grote bedrijven laten al zien dat dit kan, waarom dan niet in het onderwijs? Of nog een stapje verder; rekenles met R2D2. Die kan het vast nog beter uitleggen dan de leerkracht met rekenvrees.

De truc is niet om diversiteit in het onderwijs af te dwingen, maar om (werken in) het onderwijs interessant te maken voor een diverse groep.

#onderwijs #techniek #engelbanen

De 7 werelden van techniek

Over Ben
Ben Snoeijs (1984) studeerde Werktuigbouwkunde aan Avans Hogeschool en Innovation Management aan de TU/e. Ben heeft eerst een aantal technische functies in het bedrijfsleven bekleed. Tegenwoordig werkt hij als docent engineering bij de Associate Degrees Academie te Roosendaal en zet zich actief in voor bèta promotie, instroombevordering voor het technisch domein en meer vrouwen in de techniek.