Instroom
Om aan de groeiende behoefte naar technisch geschoold personeel te kunnen voldoen zal de keuze voor een technische opleiding vaker moeten worden gemaakt.
Er is een grote vraag naar vakbekwame technici. Het technisch bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheden werken daarom samen voor onderwijs dat aansluit op de vraag van de arbeidsmarkt, zowel kwalitatief als kwantitatief. Het ontwikkelen van een regionale toekomstvisie op onderwijsinhoud en -aanbod is een gezamenlijke uitdaging. De publiek-private samenwerkingsverbanden (o.a. via het Regionaal investeringsfonds mbo) zijn hiervoor belangrijke instrumenten.
De onderwijscijfers worden jaarlijks geüpdatet. Het betreft hier een update van 27 juni 2024.
Aandeel instromende mbo-studenten bètatechniek per niveau | Het aandeel studenten dat kiest voor een bètatechnische studie binnen de instroom in het mbo is in 2023/24 hetzelfde als de vier jaren ervoor, 28%. Ten opzichte van tien jaar geleden (2013/14) is het aandeel iets hoger; toen was het 26%.
Tussen de mbo-niveaus zijn verschillende trends waar te nemen. Niveau 1 is de laatste jaren vrij stabiel rond de 27%. Daarvoor schommelde dit, met een dieptepunt in 2013/14 met 17%. Op niveau 2 is het aandeel in 2023/24 34%. Dit is 1 procentpunt hoger dan in 2013/14. Waar niveau 4 een stabilisering kent, vindt een stijging plaats op niveau 3. Op niveau 4 is het aandeel studenten dat kiest voor een bètatechnische opleiding gedaald van 2015/16 (29%) tot 2021/22 (24%). Sindsdien is het percentage gelijk gebleven. Op niveau 3 is het aandeel instroom in bètatechniek toegenomen van 19% in 2013/14 naar 36% in 2023/24.
Aantal instromende mbo-studenten bètatechniek per niveau | In 2013/14 startten 38.540 studenten een bètatechnische mbo-opleiding; dit daalde in het volgende jaar (2014/15) naar 37.873 studenten, waarna het tot 2018/19 weer steeg (42.999 studenten). De afgelopen jaren daalde het aantal instromende mbo-studenten in bètatechnische opleidingen naar 37.991 in 2022/23. Deze daling had te maken met dalende totaalaantallen instromende mbo-studenten (in bovenstaande grafiek ‘Aandeel instromende mbo-studenten bètatechniek per niveau’ is te zien dat het percentage dat kiest voor bètatechniek de laatste jaren gelijk is gebleven).
In 2023/24 is het absolute aantal instromende bètatechniekstudenten 38.443, iets hoger dan het jaar ervoor. Dit kan verklaard worden door een groter totaalaantal startende mbo-studenten (toename van 2.120 studenten). Toegenomen absolute aantallen bètatechniekstudenten kunnen niet worden verklaard door veranderd keuzegedrag; in bovenstaande grafiek is namelijk te zien dat het percentage studenten dat kiest voor een bètatechnische studie het afgelopen jaar gelijk is gebleven.
De instroomaantallen verschillen per niveau. De instroom in bètatechnische studies op niveau 2 en 3 is het afgelopen jaar (2023/24) heel licht gestegen. Op niveau 2 nam het toe van 9.749 naar 9.779 en op niveau 3 van 8.297 naar 8.362. Niveau 4 kende het laatste jaar een daling van 17.141 naar 16.881. Daarentegen kende niveau 1 een flinke stijging van 2.804 naar 3.421.
Aantal instromende mbo-studenten bètatechniek per leerweg | De instroom van bètatechniekstudenten in de voltijds Beroepsopleidende leerweg (BOL) daalt sinds 2017/18, van 30.086 naar 24.178 in 2023/24. Daarentegen stijgt de instroom in de Beroepsbegeleidende leerweg (BBL) in die periode, van 11.878 in 2017/18 naar 14.265 studenten in 2023/24 (in 2022/23 was het aantal 13.643). Voor het eerst sinds 2018/19 stijgt het totaal aantal bètatechniekstudenten in de BOL/BBL als totaal. De BBL-leerweg is relatief groot bij technische opleidingen. In 2023/24 startte 28% van de mbo-instromers met een BBL-opleiding; binnen technische opleidingen gaat het om 37% (data niet zichtbaar, te berekenen met ruwe cijfers).
Aandeel gediplomeerden bètatechniek binnen totaal gediplomeerden mbo | Binnen het mbo is het aandeel bètatechnisch gediplomeerden het laatste jaar (2022/23) gelijk gebleven aan het jaar ervoor, namelijk 28%.
Op niveau 1 schommelde het aandeel bètatechnische diploma’s de afgelopen tien jaar enorm, maar is de laatste jaren stabiel. In 2012/13 is het percentage 19% en in 2016/17 is het 33%. De laatste vier jaar ligt het percentage op 31%. Op niveau 2 is het aandeel bètatechnisch gediplomeerden het laatste jaar licht gestegen van 30% (2021/22) naar 31% (2022/23). Op niveau 3 is het aandeel gestegen van 27% in 2015/16 naar 34% in 2018/19, sindsdien een aantal jaar gelijk gebleven en dit jaar licht toegenomen naar 35%. Het aandeel bètatechnisch gediplomeerden op niveau 4 is afgenomen ten opzichte van de jaren ervoor. Het ligt met 23% in 2022/23 1 procentpunt lager ten opzichte van het jaar ervoor. In 2018/19 betrof het 26% van de gediplomeerden.
Aantal gediplomeerden bètatechniek in het mbo | Het aantal mbo-gediplomeerden bètatechniek is de laatste vijf jaar redelijk constant. In 2022/23 zijn dit er 42.936. In de periode van 2012/13 tot 2015/16 daalde het aantal flink van 48.996 tot 41.754.
De afname ten opzichte van tien jaar geleden komt door de sterke daling op niveau 2: het aantal bètatechnische diploma's daalde van 18.611 naar 9.849 tussen 2012/13 en 2017/18. Sinds 2020/21 is er weer sprake van een lichte stijging; het aantal bedraagt 10.387 in 2022/23. Het aantal studenten dat een bètatechnisch diploma op niveau 1 haalde, daalde van 3.332 studenten in 2012/13 naar 2.122 in 2014/15. Daarna begon het aantal weer toe te nemen tot 4.094 in 2019/20. De afgelopen drie jaar nam het aantal weer iets af, tot aan 3.517 in 2022/23.
Het aantal mbo-gediplomeerden bètatechniek op niveau 3 is het afgelopen jaar weer gestegen tot 12.237. Het jaar ervoor was er sprake van een lichte daling. Op niveau 4 was sprake van een sterke stijging in de periode 2012/13 (14.246) tot 2016/17 (17.733). Na een aantal stabiele jaren is het aantal bètatechnisch gediplomeerden in 2022/23 gedaald tot 16.795.
Het aandeel studenten dat kiest voor een technische opleiding is al jaren ongeveer hetzelfde (28%). Wel is er de laatste tien jaar verschil tussen mbo-2/3 (stijging) en mbo-4 (daling). Het laatste jaar is op mbo-3 het aandeel techniek weer licht toegenomen.
Het totaalaantal instromende studenten op technisch mbo is het afgelopen jaar licht gestegen van 37.991 naar 38.443, voornamelijk door een stijging van het aantal instromende studenten in bbl-techniek.