Rondleiding in Tknika

30 juni 2022

Contextrijke omgeving por favor!

Column

En waarom ga je daar dan helemaal voor naar Spanje Roos? Die vraag werd mij meerdere keren gesteld als ik vertelde een studiereis te maken naar het Spaanse Baskenland met thema’s zoals het publiek-privaat samenwerken in het beroepsonderwijs en de rol van de regionale overheid hierbij. Het Nederlandse gezelschap van maar liefst 40 mensen van kennisinstellingen, RIF-en, centres-of-expertises en overheden weet het antwoord op deze vraag inmiddels. En jij hopelijk ook na het lezen van deze column.

Reason for work is to improve the society
Eerlijk gezegd was er toch enige moment van twijfel toen we ons op maandagochtend om 7.30 uur voor het hotel in San Sebastián moesten melden voor het vertrek met de bus. De avond ervoor was er een bijzonder leuke kennismaking in de bar van het hotel. De eerste cerveza’s waren rijkelijk getapt en dan is het met ’n paar uurtjes slaap toch een opgave zo vroeg in de bus. Deze eerste dag stond in het teken van Mondragón; een coöperatie van bedrijven waar werknemers lid zijn, met als gevolg een bijzonder betrokken en loyale ontwikkeling gedurende hun loopbaan. In 1941 door Jose Maria Arizmendiarrieta gestart vanuit de intentie de crisis sámen beter te kunnen oplossen; “Reason for work is to improve the society”. Een citaat dat anno 2022 meer dan ooit actueel is.
De werknemer werd vanaf het begin centraal gesteld en een bottom-up strategie legde de basis voor wat inmiddels is uitgegroeid tot één van de bekendste en belangrijkste bedrijven in Baskenland. Vandaag de dag maakt het bedrijf hoog technische producten, heeft het meer dan 80.000 werknemers en vallen er honderden autonome coöperaties onder de supercoöperatie Mondragón Corporation.

Hart en portemonnee
Enkele kritische gedachtes weerhouden ons als Nederlands gezelschap er in elk geval niet van om tijdens de aangeboden lunch, van gedachten te wisselen. Want deze opzet schuurt misschien zelfs tegen het communistische gedachtegoed aan, maar tjee…het biedt ook mogelijkheden als de werknemer centraal staat. Met een (eenmalige) eigen inleg van ongeveer 16.000 euro, waarvan 20% naar coöperatie gaat en 80% eigen geld blijft en dat voor 30% wordt geïnvesteerd in o.a. Levenlang Ontwikkelen, pensioenen en/of investering in bedrijf. Maar ook vloeit 10% terug naar de samenleving via sportclubs en verenigingen. Toekomstbestendig arbeidsmarkt? In Baskenland in elk geval een succes: de werkloosheid is laag en de lokale economie levendig. Een mooie combinatie van hart en de portemonnee dus.

Groepsfoto Baskenland 2022

Groepsfoto studiereis Baskenland

Zirimirri
Dit gedachtegoed zou ook van toepassing kunnen zijn bij de Lauaxeta School, een school voor basis, - en voortgezet onderwijs. Hier zijn niet de vakken die het uitgangspunt vormen van het onderwijssysteem, maar de competenties (denken, samenleven, communiceren etc.). Per vak wordt vervolgens gekeken hoe aan die competenties wordt bijgedragen. Skills gedreven onderwijs is voor ons in Nederland zeker niet nieuw. Maar in combinatie met een doorlopende leerlijn – leerlingen zitten hier immers van 2 tot 18 jaar - én de onderneming gedreven ontwikkeling, laat deze opzet veel potentie zien.

En waar je in het digitale tijdperk dan de TEAMS-meeting zou verlaten, mag je hier met elkaar genieten van een fenomenaal omgeving en krijg je de gelegenheid om door te praten met elkaar. En die tijd heb je nodig. Het maakt indruk om bovenstaande te horen en te beleven. Kunnen we dat vertalen naar de Nederlandse arbeidsmarkt of onderwijsstructuur? Al zou het maar in kleine hoeveelheden of betekenissen meenemen. Het grote verschil begint toch ook bij kleine stapjes. Of zoals de Spanjaarden zeggen: van ‘n mistige zirimirri-regen word je uiteindelijk óók nat.

Doorpraten Tijdens Lunch

Doorpraten tijdens de lunch

Docent staat centraal
Het volgende bezoek is het TKNIKA Onderzoek en Innovatie Centrum. MKB-bedrijven die veelal zelf de middelen niet hebben om R&D-centers op te richten, kunnen TKNIKA inschakelen om dit samen met hen uit te voeren. Het centrum is het middelpunt van vele relevante opleidingen die in samenwerking met bedrijven toegepaste onderzoeken uitvoeren. Naast deze R&D-functie ontwikkelt het centrum trainingsprogramma's voor docenten en werknemers wereldwijd en maakt het centrum gebruik van een hybride docent-model, waarbij docenten twee dagen voor de klas staan en drie dagen actief in het bedrijfsleven zijn. Docenten hebben hier hoog aanzien en worden gezien als de schakel naar de student. Dat zou in Nederland de onderwijswereld, en alle mogelijkheden die dit biedt, toch een stuk aangenamer én betekenisvoller maken, is het niet?

Por favor!
Inmiddels wordt de omvang en samenstelling van ons eigen gezelschap steeds duidelijker. Van Groningen, Friesland tot Dordrecht, Brabant, Arnhem/Nijmegen en de Kop van Noord-Holland. Het loopt inmiddels kriskras door elkaar en praat vrij over initiatieven, mogelijkheden, connecties, hoe het wél moet of hoe het juist niét kan in Nederland. Wat we meenemen naar Nederland en we gaan gebruiken. De inspiratie, de gedrevenheid en het effect van kleine stapjes. Dat had niet zoveel impact gehad met een tweedaagse op de Veluwe. Nee, dáár is die reis voor naar San Sebastián dus voor bedoeld. Ik hef daarom het glas met ‘n txakoli, een heerlijke citrus-frisse witte wijn, en dank Katapult en Techniekpact voor dit initiatief. Proost op meer van deze contextrijke omgeving por favor!

Rosalinda Ennen-Bruijnzeel

Beleidsmedewerker Arbeidsmarkt & Innovatie
Provincie Noord-Holland

Profielfoto Roos Ennen

Rosalinda Ennen-Bruijnzeel