Gerik ten Berge en Tim van der Voord bij Smart Makers Academy | 3D Makers Zone Haarlem - ©TP

30 mei 2023

Laagdrempelig en aantrekkelijk digitaliseren

Vanwege structurele arbeidsmarktkrapte is digitalisering en automatisering nodig om de arbeidsproductiviteit op peil te houden. Vooral in het mkb kan er nog een slag worden gemaakt betogen Tim van der Voord en Gerik ten Berge. Zij ondersteunen het digitaliseringsproces binnen het mkb via de Smart Makers Academy. Het gaat om een landelijk netwerk van regionale "Academies" die bedrijven – van DGA tot productiemedewerker – op een laagdrempelige en "hands on" manier helpen om nieuwe technologieën snel en concreet te kunnen toepassen in hun eigen organisatie.

Investeringen in digitalisering en automatisering zijn broodnodig voor het op peil houden van de arbeidsproductiviteit en voor behoud van talent vertelt Tim van der Voord, Projectleider Smart Makers Academy. ‘De Smart Makers Academy maakt onderdeel uit van het Smart Industry-programma van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, FME, de Metaalunie en TNO. Digitalisering is noodzakelijk voor een innovatieve en toekomstbestendige industrie. En vanuit arbeidskrapte liggen er kansen voor automatisering van zware en routinematige taken in bedrijven. Door die te automatiseren houden medewerkers meer tijd voor het uitdagende werk. Meer doen in minder tijd maakt het werk aantrekkelijker. Vooral jongeren hebben behoefte aan doorontwikkelingsmogelijkheden.’

Leercultuur
'Onderzoek van, onder meer UvA-hoogleraar, Henk Volberda, wijst uit dat succesvolle digitalisering voor ongeveer 25% techniek is. 75% is de factor "mens" en diens skills', stelt Van der Voord. ‘Er wordt al veel gedaan aan digitale skills-ontwikkeling in het onderwijs, maar nog weinig in het mkb. Platform Talent voor Technologie geeft uitvoering aan het skills-programma van Smart Industry door Smart Makers Academies te realiseren.’ Gerik ten Berge is Programmamanager van Smart Makers Academy/3D Makers Zone Haarlem en vult aan. ‘Investeringen in hard- en soft-skills zijn een randvoorwaarde voor succesvolle transities. Vooral binnen het mkb is nog veel te winnen qua digitalisering en leercultuur. Smart Industry is Industrie 4.0, maar veel technische mkb-bedrijven zijn nog bezig met de implementatie van Industrie 2.0. Ze werken nog niet met geïntegreerde softwarepakketten voor planning, tijd- of urenregistratie, laat staan met nieuwe technologieën zoals machine learning of 3D-ontwerp en -printing. Daar zijn we van bewust: daarom leveren we maatwerk.’

2023.30.05_003 - Laagdrempelig en aantrekkelijk digitaliseren

Voorafgaand aan brainstorm met deelnemers uit het werkveld - ©TP

Metronet
Het concept van Smart Makers Academy is een metronet met lijnen, een treffende metafoor. Ten Berge: ‘We werken met nanomodules van 2-3 uur waarin deelnemers aan de slag gaan met toepassingen die bij hun praktijk aansluiten. Ze leren ook van elkaar. Daarom is de groep niet te groot, geen 50 mensen, maar 15. En een aansprekende omgeving is ook belangrijk zien wij in Haarlem: we blijven weg van stoffige klaslokalen en systeemplafonds. We hebben nu een metronetwerk ter grootte van dat van Amsterdam, maar we willen naar dat van Parijs. Dat betekent meer thema’s, meer vraaggericht aanbod en meer kruisbestuiving. Om in de metrometafoor te blijven: meer lijnen, meer stations en vooral meer stations waar je kunt overstappen, zodat je makkelijk en snel bij je bestemming uitkomt.’

Concreet succes
Hoe zorg je dat mkb’ers aan boord komen als ze de urgentie niet ervaren? Van der Voord: ‘Door aan te haken bij bestaande samenwerkingsverbanden van bedrijven en opleiders en een aanpak die leidt tot bruikbare resultaten.’ Ten Berge: ‘Successen zitten inderdaad in de praktische toepasbaarheid en in concrete kansen voor nieuwe verdienmodellen. Van der Voord: ‘Neem een aanbieder van veegmachines. Die machines generen data over welke straten minder vaak kunnen worden geveegd omdat ze schoon zijn. Een bedrijf kan die data vermarkten. Een ander goed voorbeeld is smart maintenance. Sensoren in machines kunnen voorspellen wanneer een machine stuk dreigt te gaan, zodat preventief onderhoud kan plaatsvinden. Een machine hoeft dan niet uit de productie te worden gehaald, wat tijd en geld bespaart. Dit soort voorbeelden zijn aansprekend; ze zijn herkenbaar en onderstrepen de concrete opbrengst van innovatie.’

Tips
Hebben van der Voord en Ten Berge nog tips voor mkb-bedrijven? Van der Voord:Het behoud van mensen is steeds belangijker. Dat geldt zeker voor jongere generaties, die willen meer ruimte in hun baan. Investeer in kennis, en zorg dat je weet waar voor jouw bedrijf de kansen liggen. Belangrijkste tip: kijk op smartmakersacademy.nl of smartindustry.nl als je kansen van digitalisering voor jouw bedrijf wilt ontdekken.  Neem contact op, dan helpen wij je verder.’ Ten Berge: ‘Je kunt instappen in een van de metrolijnen, maar bijvoorbeeld ook deelnemen aan onze innovation dinners. Ook dit is een laagdrempelig manier om te snuffelen aan digitalisering.’

Bewustwording en toegankelijke financiering
Welke tips hebben van der Voord en Ten Berge voor Techniekpactpartners? Ten Berge: ‘Het verhogen van de urgentie vereist misschien wel een bewustwordingscampagne. Daarnaast kan het organiseren van de financiering voor Leven Lang Ontwikkelen (LLO) beter. Dan heb ik niet over meer geld. Voor mijn gevoel is er genoeg budget maar de toegang daartoe is niet altijd transparant. Dat werpt onnodige drempels op. Ik zie zelf wel iets in een lumpsumbedrag voor LLO. Maak LLO meer onderdeel van cao’s zodat het een logisch onderdeel wordt van het kernproces van een bedrijf en het vanzelfsprekend is om hierin te investeren. Bij veel mensen leeft nog steeds het idee dat je tot je 20e leert en daarna niet meer. Maar LLO wordt alleen maar belangrijker.’ Van der Voord is het eens: ‘Er zullen de komende decennia continu en steeds groter wordende personeelstekorten blijven. We staan pas aan het begin van de vergrijzing.  Dat maakt de noodzaak voor automatisering en digitalisering groot. Daar komt bij dat nieuwe generaties ook andere inhoud in hun baan zoeken. Daar moet je nu op voorsorteren, niets doen is geen optie.’