'Met duaal leren hebben we goud in handen'

Ontmoeting
Onlangs ontmoette Gertrud van Erp een deelnemer aan een pilot uit de jaren negentig. ‘Een echtpaar met een bedrijf in Bergschenhoek, toen met zo’n veertien werknemers. Zij namen een jonge hbo-student aan in de Mkb-route. Twintig jaar later werkt hij daar nog steeds. Hij is zich binnen het bedrijf verder blijven ontwikkelen en heeft inmiddels zijn hbo-master op zak. Blijkbaar bevalt het beide partijen uitstekend. Dat belooft wat voor de toekomst. De tijd voor werk-leertrajecten is veel rijper dan toen.’

Voordelen
Ook het mkb heeft te maken met de krimpende beroepsbevolking en een veranderende arbeidsmarkt. Hoe zorgen we ervoor dat we het werk met minder mensen kunnen doen en sneller inspelen op technische en digitale ontwikkelingen, één van de pijlers van het Actieplan Groene en Digitale Banen. Het mkb heeft meer personeel op hbo-niveau nodig. En graag personeel dat zo snel mogelijk aan de slag kan. De combinatie van werken en leren heeft voordelen voor alle betrokken partijen. Bedrijven beschikken direct over een extra paar handen en profiteren mee van de groeiende kennis bij de student/werknemer. Bovendien kunnen ze jongeren op die manier vroegtijdig aan hun bedrijf binden en vullen ze hun kweekvijver voor hoger opgeleid personeel aan. Bedrijven kunnen ook meepraten over de invulling van de studie, zeker als het gaat om de Ad-richting. Zo kunnen branche-specifieke vakken in de opleiding worden opgenomen. De brancheorganisaties spelen hierbij een belangrijke rol.

Studenten kunnen het geleerde in praktijk brengen. Omdat ze in dienst zijn van het bedrijf en een salaris ontvangen, bouwen ze geen of een veel kleinere studieschuld op. Ze leren het bedrijf al werkend en lerend kennen en kunnen zich binnen een actuele werkomgeving verder ontwikkelen. Per student wordt het traject vastgelegd in een tripartiete leer-werkovereenkomst tussen student, hogeschool en mkb-bedrijf. Voor zittend personeel wordt modulair onderwijs ontwikkeld. Zij kunnen naast hun werk dóórleren, hun kennis en expertise verdiepen of verbreden.

Vreemde eend in de bijt?
‘We zien nu bijvoorbeeld dat Koninklijke Nederlandse Slagers (KNS), de brancheorganisatie van slagers, zich heeft aangemeld voor de Mkb-route in het hbo. Dat is toch niet de eerste sector waar je aan zou denken? Slager is een ambachtelijk beroep. Maar slagerswinkels zijn allang niet meer wat ze vroeger waren. Er zijn vaak meerdere vestigingen, het assortiment is uitgebreid. De bedrijfsvoering is complexer geworden, consumenten veeleisender. KNS ziet de Mkb-route als een kans om slagers te helpen overeind te blijven in al het concurrentiegeweld binnen de detailhandel.’

We staan voor grote opgaven op het gebied van energie, milieu, de zorg. Gertrud van Erp: ‘Met deze leer-werktrajecten hebben we goud in handen. Duaal leren zal in de komende jaren steeds meer dé manier zijn om je diploma te halen. Ook de commissie positionering hoger beroepsonderwijs adviseert het hbo in Focus op professie daarop in te zetten. We moeten dat optimaal vormgeven in een goede samenwerking op zo veel mogelijk fronten. De handen ineenslaan, dat zie je nu al gebeuren in de technische branches. Kijk ook naar het Aanvalsplan Techniek. Dat is veelbelovend. Je kunt zoveel vliegen in één klap slaan als we samen duaal leren goed op de rails krijgen.’

‘Er gebeuren al mooie dingen,’ zegt Gertrud van Erp. ‘Maar het kan beter. Het midden-en kleinbedrijf zelf is voor veel jongeren nog een grote onbekende. Ik las laatst het antwoord van iemand op de vraag: “Wat is het mkb? Een bordje op een industrieterrein.” En ja, die bedrijven zijn uit het straatbeeld verdwenen en "verstopt" op de industrieterreinen. Als er geen beeld bestaat van het mkb, als jongeren niet weten dat je snel veel verantwoordelijkheden krijgt binnen een interessante leeromgeving, dan kunnen studenten daar ook niet bewust voor kiezen. Daar moeten we wat aan doen. Hbo-opleidingen zouden de Mkb-route en de voordelen van mkb-bedrijven meer in de etalage moeten zetten. En het mkb zelf moet zijn gezicht laten zien, zichtbaar maken hoe zij aantrekkelijk zijn voor studenten. Hier ligt een belangrijke rol voor de brancheorganisaties.’