17 december 2020

‘Vakmensen moet je niet in een onderwijsmal gieten’

Het concept van de hybride docent is langzaam maar zeker aan het inburgeren in het (v)mbo. Op papier zijn de voordelen helder, maar de praktijk blijkt nogal eens weerbarstig. Marian Joustra werkt onder de noemer “Eén team voor de regio” aan regionale docententeams waarvan hybride docenten een onderdeel zijn.

In de regio Noord-Holland wordt al veel samengewerkt, onder meer binnen publiek-private samenwerkingen zoals het Regionaal investeringsfonds MBO en Sterk Techniekonderwijs (STO). De samenwerking in het project “Eén team voor de regio” is ontwikkeld vanuit drie STO-regio’s in Noord-Holland (TechniekPact West-Friesland, TechniekPact Noord-Kennemerland en TechniekPact Kop van Noord-Holland). Door toekenning van de subsidie Regionale Aanpak Personeelstekort kan het project starten in 2021.

Regionale hybride teams
De samenwerking is deels geboren uit noodzaak erkent Marian Joustra. ‘We zijn een regio met relatief kleine techniekscholen. De techniekafdelingen van die scholen hebben moeite om techniekdocenten te vinden en te behouden. De instroom blijft achter en vooral jonge mensen haken snel af. Het regionale bedrijfsleven wil aan de andere kant worden betrokken bij het onderwijs. In gesprekken met bedrijven hoor(de) ik regelmatig dat bedrijven graag gastdocenten beschikbaar stellen. Daar zijn we natuurlijk hartstikke blij mee, maar we vinden het belangrijk dat bedrijven samenwerking met onderwijs structureel maken, door die op te nemen in hun HR-beleid. Vanuit die achtergrond is “Eén team voor de regio” ontstaan: structurele samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven door de inzet van één regionaal hybride team.’

Ambitie
De doelstelling is ambitieus: het hybride team wordt verantwoordelijk voor alle techniekonderwijs op vmbo- en mbo-niveau in de hele regio Noord-Holland Noord. Het plan bestaat uit twee onderdelen. Een onderzoek naar de ‘harde’ kant van de totstandkoming van een flexibel team en de ‘zachte’ kant: het meenemen van het onderwijs/docententeam in deze ontwikkeling. Bedrijven zijn in elk geval enthousiast over het concept, stelt Marian Joustra. ‘Sterker, ik werd juist op het spoor gezet door een bedrijf. Bedrijven willen structureel betrokken zijn bij onderwijs. Ook vanuit eigen belang. Doordat ze binnen één team werken met studenten, zien ze alle studenten en kunnen ze met ze kennismaken en, heel eerlijk, de besten eruit kiezen en die een stage, leerwerkplek of uiteindelijk een baan aanbieden. Bedrijven staan ook te springen om betrokken te worden vanuit een leven lang ontwikkelen en duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers. Door inzet in het onderwijs, ontwikkelen ze zich door en blijven (oudere) werknemers duurzaam inzetbaar.’

Meerwaarde
Hybride docententeams komen tegemoet aan een aantal nadelen van het concept van hybride docenten, stelt Joustra. ‘Hybride vakdocenten hebben duidelijk meerwaarde. Dit zijn mensen die volop in de beroepspraktijk staan en de nieuwste inzichten uit het vakgebied meenemen de school in. Maar het uitvalpercentage van hybride docenten is ook hoog. Vaak moeten ze eerst een opleiding van twee jaar volgen om voor de klas te staan. En ook de contracten zorgen voor problemen. Hybride docenten hebben meestal twee arbeidscontracten; één bij het bedrijf en één bij het vo of ROC. Als er dan iets gebeurt binnen het bedrijf, ziektes, drukte of een reorganisatie, dan gaat het bedrijf voor. Door in een team te werken kun je dat makkelijker opvangen.’

Anders kijken
‘We streven naar gemengde teams waarin mensen uit het onderwijs (75%) en het bedrijfsleven (25%) samenwerken. Door hun expertises en competenties te combineren, ontstaan teams waarvan de leden elkaar onderling aanvullen en versterken.’ Er moeten wel nog wat hordes genomen worden voordat het allemaal zover is. ‘De regionale teams zijn een stip op de horizon. We gaan nu onderzoeken of onze oplossing werkt. Samenwerking tussen scholen is een uitdaging, er is volop concurrentie in onderwijsland. Daarnaast kan wet- en regelgeving een obstakel vormen. Vmbo- en mbo-docenten mag je namelijk niet zomaar uitruilen, ze hebben andere bevoegdheden. Maar ik geloof erin om dingen te proberen. Als we een structurele oplossing willen voor het docententekort, dan moeten we omdenken, anders kijken. Met dit project gaan we op zoek naar duurzame samenwerking met het bedrijfsleven. Zonder dat we vakmensen in een onderwijsmal gieten, die niet goed bij hen past.’

Over het project

Wat: één techniekteam in de regio.
Doel: structurele oplossing voor het docententekort in de techniek.
Wat moet het opleveren: een bovenschools hybride onderwijsteam waarin op een structurele manier toekomstbestendig techniekonderwijs wordt gegeven.
Looptijd: 3 jaar.
Met wie: STO Noord Kennemerland, STO West Friesland, STO Kop van Noord-Holland, RPAO, Platform Talent voor Technologie.